Miljoenennota: een miljoenenkans of een miljoenenravijn?

Door: Michel Veenstra 

In september was ik bij het congres van Sociaal Werk Nederland. Ook daar stond de toekomst van het Sociaal Domein op de agenda. Met onder andere de plannen van het kabinet voor een zorg - & welzijnsakkoord, een Integraal Zorgakkoord (IZA), het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO). Het Sociaal Domein staat weer voor een interessante uitdaging.  

Een van die die uitdagingen is de extra uitgaven die het vorig kabinet op preventie heeft gedaan zonder structurele dekking. Dat is niet houdbaar en gemeenten snijden in het sociaal domein, bij gebrek aan geld van het Rijk. Maar ook om de mogelijkheden te verkennen van de gesloten akkoorden. Om hierop in te springen kan je je natuurlijk voorbereiden. 
 

Het is duidelijk dat Welzijnsorganisaties mogen professionaliseren 

In de Miljoenennota en Rijksbegroting staan opvallende notities over de noodzaak tot professionalisering. Het kabinet schrijft over sociaal werk het volgende: 

‘Het sociaal werk is van oudsher gericht op het ondersteunen van mensen die moeite hebben hun weg te vinden in de samenleving. Sociaal werkers richten zich daarbij op de ontwikkeling van de zelfredzaamheid van deze mensen, zowel individueel als in hun sociale verbanden (versterking van samenredzaamheid). Hun professionele profiel is echter zwak en hun deskundigheid is voor buitenstaanders vaak ongrijpbaar.’ 

De politiek wil dat sociaal werk ‘hun kennisbasis helder omschrijft, verstevigd en vernieuwd’. Om daarmee ook het sociaal werk uit te dagen tot ‘evidence based practice’. 

Hoe kunnen welzijnsorganisaties zich voorbereiden? 

• Diversificatie van inkomstenbronnen: Het zoeken naar alternatieve financieringsbronnen zoals private fondsen, donaties of het aanbieden van betaalde diensten kan de afhankelijkheid van overheidssubsidies verminderen. Maar dus ook de mogelijkheden die het gesloten Addendum Sociaal Domein, wat betaald wordt uit de zorgverzekeringswet, kan bieden. 
• Samenwerkingen aangaan: Door samen te werken met andere organisaties kunnen middelen en kennis worden gedeeld om sterker te staan. 

• Flexibel organiseren: Organisaties die in staat zijn om snel in te spelen op veranderingen in beleid of financiering, hebben meer kans om te overleven tijdens moeilijke periodes. 

Voordelen van professionalisering 

• Betere dienstverlening: Professionalisering leidt tot kwalitatief betere dienstverlening en ondersteuning voor inwoners, doordat sociaal werkers goed opgeleid en geïnformeerd zijn. Om te professionaliseren zullen sociaal werkers zich echter moeten bekwamen in vakgebieden waar ze doorgaans niet sterk in zijn, zoals procesmanagement, financieel management. 
• Verhoogd maatschappelijk aanzien: Als sociaal werk meer wordt erkend als een serieus en belangrijk vakgebied, kan dit bijdragen aan een beter maatschappelijk imago en meer waardering voor het werk dat sociaal werkers doen. Voor mij is het duidelijk waar de toegevoegde waarde van sociaal werk zit. Show it! 
• Duurzame inzetbaarheid: Door te investeren in de ontwikkeling van sociaal werkers en de organisaties waarin ze werken, kan voorkomen worden dat mensen het beroep verlaten door overbelasting of gebrek aan uitdaging. Dit is noodzakelijk, want zonder sociaal werk gaan andere domeinen ernstige problemen krijgen. De 70.000 sociaal werkers verrijken het leven van de inwoners waardoor deze minder zorg, minder justitie en politie en minder financiële hulp nodig hebben. 

Professionalisering van het sociaal werk is een continu proces waarin zowel sociaal werkers zelf, als opleidingen, organisaties en beleidsmakers een rol spelen. Het is essentieel om sociaal werkers de middelen, kennis en ondersteuning te geven die ze nodig hebben om hun werk op de best mogelijke manier te kunnen uitvoeren.